Wrastanie paznokcia to wnikanie bocznych części płytki paznokciowej w otaczające ją tkanki miękkie, co utrudnia chodzenie, powoduje bolesność i prowadzi do pojawienia się ziarniniaka naczyniowego w postaci czerwonej, guzowatej, krwawiącej tkanki.
Typy wrastania paznokci
Wrastanie paznokci dotyczy około 15% populacji i występuje u osób w każdym wieku, choć u mężczyzn przed 30. rokiem życia zdarza się trzykrotnie częściej niż u kobiet w tym samym przedziale wiekowym.
Cztery typy wrastania paznokci
- typ uwarunkowany genetycznie – którego przyczyną może być uraz macierzy lub łożyska paznokcia w życiu płodowym, głębokie osadzenie płytki w wałach paznokciowych, nadmiernie szerokie paznokcie, paznokieć szerszy od łożyska czy długi paluch;
- typ występujący u noworodków – często samoistnie ustępujący;
- typ młodzieńczy – gdy typowe dla okresu dojrzewania zwiększone wydzielanie potu sprzyja rozmiękczeniu, łamliwości i wykruszaniu się delikatnych paznokci, nierówny brzeg paznokcia wbija się w fałd skórny, a zmacerowany naskórek traci swoje właściwości i łatwiej ulega uszkodzeniu przez nierówny brzeg paznokcia;
- typ dorosły – który dotyczy osób po 40. roku życia i jest efektem przerośnięcia oraz pogrubienia paznokci, które zaczynają się wkręcać w skórę wałów paznokciowych i w łożysko.
Przyczyny wrastania paznokci
Choć przyczyną wrastania paznokci mogą być czynniki genetyczne, deformacje anatomiczne stóp, niedokrwienie kończyn dolnych, infekcje grzybicze, to w głównej mierze odpowiada za nie nieprawidłowe – bo zbyt głębokie – podcinanie brzegów paznokci, noszenie źle dobranych butów (w których nosek i przyszwa są nie tylko zbyt ciasne, lecz także zbyt płaskie w stosunku do budowy anatomicznej palców), uprawianie sportu w obuwiu niedostatecznie chroniącym przed urazami, praca w obuwiu roboczym (gdy palce przez wiele godzin są narażone na kontakt z bardzo twardą powierzchnią) oraz urazy palców. Problem wrastających paznokci ma tendencję do nawracania, zatem istotna jest profilaktyka, która w tym wypadku polega na prawidłowym obcinaniu paznokci i noszeniu właściwie dopasowanego obuwia.
Klasyfikacja wrastania paznokcia (wg Scholza)
Wrastanie paznokcia to proces wielostopniowy. Stopień zmian określa się w pięciostopniowej klasyfikacji według Scholza:
- stadium I – brak dolegliwości bólowych, brak stanu zapalnego,
- stadium II – pojawienie się dolegliwości bólowych, obecny stan zapalny,
- stadium III – nasilenie dolegliwości bólowych, zaostrzający się stan zapalny, pojawienie się wysięku ropnego,
- stadium IV – nasilenie ropnego zapalenia wałów paznokciowych, ziarninowanie, nasilenie bólu,
- stadium V – ponowne wrastanie paznokcia po zabiegach chirurgicznych.
Wrastający paznokieć – leczenie stanu zapalnego
Istnieje kilka sposobów, by zmniejszyć ucisk paznokcia na wał paznokciowy:
- nieznaczne uniesienie brzegów paznokcia poprzez podłożenie materiału opatrunkowego (tamponada),
- założenie rurek zabezpieczających z elastycznego tworzywa (szynowanie boczne),
- założenie na paznokieć klamer ortonyksyjnych,
- chirurgiczna resekcja przerosłego wału paznokciowego.
Najprostszym sposobem leczenia wrastającego paznokcia jest zabezpieczenie i odciążenie uszkodzonej skóry wałów paznokciowych poprzez tamponowanie. Terapia polega na umieszczeniu między skórą wału paznokciowego i brzegiem paznokcia niewielkiego opatrunku – jałowego kompresu o trwałym i miękkim splocie lub gotowej taśmy fizelinowej. W zależności od stadium wrastania oraz stopnia wysięku do tamponowania wykorzystuje się również specjalistyczne opatrunki ze srebrem lub z pianki poliuretanowej. W początkowej fazie terapii wrastającego paznokcia tamponowanie powinno być wykonywane raz na dobę.
W wielu źródłach można znaleźć informację o tym, że klamry ortonyksyjne przynoszą natychmiastową ulgę nawet wtedy, gdy w obrębie paznokcia utrzymuje się stan zapalny. Ja jednak zasadniczo się z tym nie zgadzam i rekomenduję najpierw wyleczenie stanu zapalnego, a dopiero w następnej kolejności podjęcie terapii z wykorzystaniem klamry mającej skorygować niepożądany kierunek wzrostu paznokcia.
Leczenie wrastających paznokci za pomocą tamponady – jak wygląda zabieg?
Zabieg w ramach terapii stanu zapalnego zaczynam od dezynfekcji oraz dokładnego oczyszczenia jednostki paznokciowej. Sonduję wał paznokciowy, by ocenić głębokość wrastania i jego bezpośrednią przyczynę. Usuwam wrastający fragment płytki lub cierń paznokcia, wyrównuję powierzchnię jego bocznej krawędzi. Skracam i ewentualnie ścieniam pogrubiały paznokieć i wyrównuję powierzchnię płytki. Wygładzam wolny brzeg paznokcia. Oczyszczam wały paznokciowe z ewentualnych zrogowaceń, usuwam sterczące fragmenty naskórkowe. Ponownie dezynfekuję paznokieć, po czym umieszczam tamponadę w wale paznokciowym, by ją nasączyć środkiem o działaniu odkażającym, przeciwzapalnym i przyspieszającym gojenie. Na zakończenie zabiegu, dla ochrony przed wnikaniem drobnoustrojów, zakładam na palec opatrunek i zabezpieczam go plastrem fiksującym.
Leczenie wrastającego paznokcia – cena zabiegu
Koszt wizyty poświęconej na terapię stanu zapalnego wrastającego paznokcia w moim gabinecie zależy od stadium schorzenia i wynosi 120–140 zł.
Źródła:
Podologia, pod red. M. Klamczyńskiej, M. Ciupińskiej, Warszawa 2020, s. 373–376, 379, 382–383.
